Wat WhatsApp je niet vertelt over privacy

Whatsapp

Onlangs kregen gebruikers van WhatsApp het bericht: “Inzicht in end-to-end versleuteling op WhatsApp – Jouw privacy is onze prioriteit”.

Een geruststellende boodschap? Misschien. Maar wat betekent het écht voor jouw gegevens en digitale vrijheid?

De timing van dit bericht is opvallend: de kritiek op WhatsApp en Meta neemt toe, mede door zorgen over datadeling, commerciële belangen en het gebrek aan transparantie. Tegelijkertijd groeit de interesse in privacyvriendelijke alternatieven zoals Signal en Element, die gebruikers meer controle geven over hun communicatie en data-opslag.

In dit artikel lees je wat WhatsApp belooft, wat er daadwerkelijk gebeurt met jouw data en welke alternatieven er zijn als jij écht de baas wilt blijven over je digitale communicatie.

End-to-end encryptie: veilig, maar niet waterdicht

WhatsApp gebruikt end-to-end-encryptie. Dat betekent dat alleen jij en de ontvanger een bericht kunnen lezen. Zelfs WhatsApp zelf heeft geen toegang tot de inhoud. Klinkt goed, toch?

Toch is dit slechts een deel van het verhaal. WhatsApp bewaart metadata: informatie over met wie je praat, wanneer, hoe vaak en vanaf welk IP-adres. Hiermee kan moederbedrijf Meta (ook eigenaar van Facebook en Instagram) een behoorlijk nauwkeurig profiel van jouw gedrag opbouwen — ook zonder de inhoud van je berichten te lezen.

Meta krijgt jouw gegevens

WhatsApp deelt structureel gegevens met Meta. Denk aan je telefoonnummer, contacten, apparaatinformatie en gebruiksdata. Officieel gebeurt dit om de "dienstverlening te verbeteren", maar in de praktijk worden jouw gegevens ook gebruikt voor advertenties en profilering op andere Meta-platforms.

Back-ups zijn een risico

Veel mensen kiezen ervoor om WhatsApp-gesprekken op te slaan in Google Drive (Android) of iCloud (iOS), bijvoorbeeld via de back-upfunctie in de app. Wat weinig gebruikers weten: deze back-ups zijn niet standaard versleuteld. Dat betekent dat bedrijven als Google of Apple in theorie toegang kunnen krijgen tot jouw gespreksgeschiedenis.

WhatsApp biedt sinds kort de mogelijkheid om end-to-end versleutelde back-ups te maken, maar dat moet je zelf handmatig inschakelen via de instellingen.

Vergelijk met alternatieven

Wil je echt grip op je digitale communicatie? Dan zijn er gelukkig goede alternatieven.

  • Signal scoort hoog op privacy. Geen advertenties, geen trackers, geen metadata. Alles is open source en je hoeft geen persoonlijke info in te vullen.

  • Telegram is populair, maar versleutelt standaard niet. Alleen geheime chats zijn end-to-end encrypted en de rest van je berichten wordt opgeslagen in de cloud van Telegram.

  • Element, een opkomend alternatief, werkt via het decentrale Matrix-netwerk. Je kunt je eigen server gebruiken of kiezen voor een vertrouwde openbare server. Zo bepaal je zelf waar je data staat en wie er toegang toe heeft.

Vergelijking: hoe privé en onafhankelijk ben je écht?

App

Encryptie standaard

Metadata verzamelen

Open source

Eigendom

Opslag van data

WhatsApp

Ja

Ja

Gedeeltelijk

Meta (Facebook)

Centraal (Meta-servers)

Signal

Ja

Nee

Ja

Non-profit

Centraal (Signal-servers, versleuteld)

Telegram

Nee (wel optioneel)

Ja

Gedeeltelijk

Privébedrijf

Centraal (Telegram-cloud)

Element

Ja

Nee

Ja

Gedecentraliseerd

Decentraal of eigen server mogelijk

Wat bedoelen we met centraal of decentraal?

  • Centraal: je data staat op servers van het bedrijf, jij hebt daar geen directe toegang toe.

  • Decentraal: je kunt zelf kiezen waar je data staat, bijvoorbeeld op je eigen server of die van een onafhankelijke partij. Alleen jij bepaalt wie erbij kan.

Wat kun je zelf doen?

✔️ Gebruik Signal of Element voor gevoelige gesprekken
✔️ Zet versleutelde back-ups aan in WhatsApp
✔️ Geef WhatsApp geen toegang tot je contactenlijst
✔️ Beperk de zichtbaarheid van je profiel
✔️ Gebruik WhatsApp alleen voor praktische communicatie, niet voor persoonlijke zaken

Jij bepaalt

Vrijheid betekent ook dat je zélf kiest hoe en met wie je communiceert. Bij Keuze Vrij Bij Mij moedigen we aan om digitale keuzes te maken die passen bij jouw waarden. In onze online community vind je verschillende webinars waarin we met je delen welke andere keuzes je kunt maken om jouw digitale keuzevrijheid te vergroten. Zoals:

Als lid van Keuze Vrij Bij Mij kan je al deze webinars gratis terugkijken. Nog geen lid? Kijk hier voor meer info.

Bronnen en links voor verder lezen

https://www.whatsapp.com/legal/privacy-policy-eea#privacy-policy-information-we-collect

Matrix Foundation – technische documentatie (privacy en decentralisatie):
https://matrix.org/docs/guides/end-to-end-encryption-implementation-guide