Interview Ingrid Busink De Ondernemende School
Onlangs had Olaf een interview met Kelly van Hooiberg en Judith Koop, van Ondernemende School Natuurtalent in Vlaardingen en Ingrid Busink van De Ondernemende School over nieuw onderwijs. Wat is het? Wat zijn drijfveren om dit op te zetten? En, waar zijn ze tegenaan gelopen bij het oprichten van de school?
De reden om zelf een school op te richten voor Kelly en Judith werd ingegeven door de ervaringen van henzelf en hun kinderen in het reguliere onderwijs. Het huidige onderwijs is heel erg gereguleerd en gestandaardiseerd waardoor veel kinderen niet tot hun recht komen en talenten niet volledig ontwikkeld en benut worden. Zij hebben beiden eerst gezocht naar alternatieven. Kelly heeft zelfs overwogen ervoor naar Zweden te gaan, waar het onderwijs heel anders is ingericht dan in Nederland. Uiteindelijk kwamen zij op spoor van De Ondernemende School en besloten Kelly en Judith zelf een school op te richten.
Voor iedereen toegankelijk
Kelly is naar een presentatie van De Ondernemende School in het Westland geweest en later naar de instapavond gegaan. Rond kerst 2020 zijn Kelly en Judith begonnen. Op het moment van het interview waren ze handtekeningen aan het verzamelen waarmee bekostiging via de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) aangevraagd kan worden. Voor het voortgezet onderwijs zijn 650 handtekeningen nodig en voor het basisonderwijs 150. Daardoor hoeven zij niet een particuliere school te worden die zomaar 350 euro per maand (of meer) kost per kind en daardoor voor veel ouders onbereikbaar is. “Wij willen graag voor iedereen toegankelijk zijn.”
Ingrid legt uit dat er in Nederland een verschil is tussen de zogenaamde B1 en B3 scholen. B1 scholen zijn scholen die met overheidsgeld gefinancierd worden. B3 scholen zijn particuliere en dus duurdere scholen.
Gemeenschapsvorming en individuele ontwikkeling
Ingrid zag vanuit haar ervaring met haar kinderen dat de kinderen binnen het reguliere onderwijs heel erg in een stramien gestopt worden. Leraren hebben weinig vrijheid om tegemoet te komen aan de individuele behoeften van de kinderen. Hoe en wat zij de kinderen bijbrengen wordt voornamelijk van bovenaf gedicteerd. Dat is lastig voor de leraren maar nog veel lastiger voor de kinderen zelf. Het sluit onvoldoende aan bij wat zij zelf nodig hebben en vragen. Er is weinig ruimte om het leerproces creatief in te richten.
In haar leven heeft Ingrid veel mensen begeleid met aandacht voor gemeenschapsvorming en individuele ontwikkeling. Van daaruit heeft ze gezien hoe verschillend en uniek mensen zijn. Zo moet je ook naar kinderen kijken.
Regelgeving biedt ruimte
Zij heeft eerder twee particuliere scholen opgericht en zag dat wanneer het door omstandigheden spannend wordt, mensen geneigd zijn om terug te vallen in oude structuren en aanpak. Dat zie je heel snel gebeuren bij particuliere scholen. Vaak wordt dit veroorzaakt doordat het initiatief onvoldoende gedefinieerd is. Toen kwam ze in contact met Conrad van Pruijssen en zijn samen De Ondernemende School gestart. Zij hebben onderzocht hoeveel ruimte er is binnen de huidige regelgeving. Uit dit onderzoek bleek dat voornamelijk de hiërarchische bestuursstructuren beperkend werken en dat de regelgeving wel ruimte biedt om het onderwijs anders aan te pakken. De onderwijsinspectie heeft hierover zelfs een rapport uitgebracht: “Meer ruimte in de regels”.
Grip op basis van CITO-scores
Besturen zijn volgens de wet verantwoordelijk voor de kwaliteit van het onderwijs. Zij willen dus grip hebben op het onderwijs en sturen de directeur daarop aan. Door vervolgens lesmethoden en inhoud te standaardiseren proberen zij toe te werken naar goede CITO-scores. De leraren kunnen daardoor het onderwijs niet met eigen creativiteit en vakmanschap inrichten. Er is een piramidale structuur waarbij het beleid van bovenaf (soms zelfs internationaal) ingegeven wordt en wat volledig voorbijgaat aan de behoeften van de kinderen.
Nieuwe sociale jas
Ondernemende Scholen staan ervoor om het onderwijs vanuit de kinderen in te richten. Zij willen dat doen binnen het gesubsidieerde onderwijs omdat het daarmee bereikbaar wordt voor alle kinderen en omdat binnen de huidige regelgeving voldoende ruimte is om onderwijs volgens eigen ideeën vorm te geven. Daarvoor is het nodig om een heel andere sociale organisatie in te richten, waarbij het uitgangspunt dat van onderop, dus vanuit het kind, gewerkt wordt. Dit concept heeft De Ondernemende School ontwikkeld (de nieuwe sociale jas) Voor startende Ondernemende Scholen is het een voorwaarde dat ze dit concept overnemen. Kelly en Judith zijn daar nu mee begonnen.
Driehoeks-samenwerking tussen kind, ouder en leraar
Oordeelvrij naar elkaar luisteren, ondernemerschap, eigenaarschap van de leraren en het bieden van een voorbeeld. Het is een driehoeks-samenwerking tussen kind, ouder en leraar. Je vormt samen een gemeenschap. Eigenlijk ben je ook de nieuwe wereld aan het organiseren op deze manier. Zij staan nu nog in het begin maar merken nu al positieve reacties van leraren. De ontwikkeling van de Ondernemende School wordt vormgegeven door de kinderen, de leraren en de ouders. Ook Kelly en Judith blijven zich hierin verder ontwikkelen. Er staan nog een behoorlijk aantal cursussen op de planning. Het is een constant ontwikkelingsproces. Voor hun initiatief in Vlaardingen zijn zij op zoek naar leraren, mensen die mee willen, mensen die willen investeren en anderen die iets voor hen kunnen betekenen en helpen bouwen.
Initiatieven door heel Nederland
Er zijn in Nederland op verschillende plaatsen initiatieven in ontwikkeling. Zowel basisscholen als voortgezet onderwijs. Elk initiatief krijgt een gemeenschapscoach toegewezen om de nieuwe sociale structuur te begeleiden. Bij deze coach kunnen mensen terecht met vragen en de coach begeleidt hen bij het maken van het plan dat uiteindelijk door de inspectie goedgekeurd zal moeten worden, en alles wat er verder bij komt kijken.
Coaches en begeleiders gezocht
De Ondernemende School wil meer coaches aantrekken, deze moeten gevoel hebben voor sociale processen. Ook krijgen de coaches een opleiding in gedrag en besluitvormingsprocessen. De coach moet een luisterend oor kunnen bieden zonder te oordelen om zo op zoek te gaan wat het goede is om te doen. Daarnaast krijgen de coaches begeleiding in hun werk. Ondernemende Scholen is ook op zoek naar mensen om te helpen om de eerste twee jaar te overbruggen om de begeleiding te financieren.
Een school oprichten is ondernemen
Kelly en Judith realiseren zich dat het starten van dit initiatief eigenlijk ook ondernemen is. Er komt veel bij kijken, zoals financiering en PR. Dat is nieuwe voor hen en daar valt nog veel in te leren. Zij zoeken daarbij ondersteuning. Bijvoorbeeld op het gebied van social media, waar zij geen van beiden erg thuis in zijn. Dat kost heel veel tijd, terwijl het voor anderen heel gemakkelijk kan zijn en veel sneller gaat.
Natuur als basis
Bij Ondernemende School Natuurtalent, die in Vlaardingen wordt opgericht zal de natuur een centrale rol spelen. De natuur is de basis van ons bestaan. Tegelijkertijd is, vanuit de Ondernemende School, de natuur van de mens en dus ook van de kinderen een belangrijk gegeven. Een kind heeft het in zich om zich te ontwikkelen en om een ondernemend mens te zijn. Dat geldt ook voor de sociale ontwikkeling. Dat komt van nature van binnenuit en hoeven we niet van buitenaf op te leggen. Wanneer de kinderen in hun omgeving de juiste voorbeelden zien zullen zij zichzelf op die gebieden ook gaan ontwikkelen.
Kindgebonden onderwijs budget
Door hoe het systeem nu ingericht is bepaald de overheid voor een groot deel de opvoeding van de kinderen. Ingrid is daarom voorstander van een kind gebonden onderwijsbudget. Op die manier hebben ouders meer invloed op het onderwijs aan hun kinderen en wordt het gemakkelijker alternatieve onderwijsvormen op te richten.
Aansluiting vervolgonderwijs
Ouders vragen zich soms af of hun kinderen na op een Ondernemende School gezeten te hebben nog wel aansluiting het vervolgonderwijs. Als je kijkt naar de huidige ontwikkelingen, is te verwachten dat in de toekomst een groter beroep zal worden gedaan op zelfstandig oordeelsvermogen en innerlijk ondernemerschap. En dat minder nadruk komt te liggen op het hebben van een specifiek diploma. De Ondernemende School gaat anders om met examens dan het reguliere onderwijs. Zij laten de kinderen de kinderen vrij leren en ontwikkelen tot in het laatste jaar en geven dan, in dat laatste examenjaar, trainingen en bereiden de kinderen goed voor op het examen. Op deze manier speelt de examendruk geen rol over meerdere schooljaren.
Van beroep naar roeping
Kelly en Judith willen in Vlaardingen starten met een school voor basisonderwijs en voortgezet onderwijs. Liefst zouden ze uiteindelijk een school willen voor kinderen tot 21 jaar. Zodat ze als ze van school afkomen echt weten wie ze zijn en wat hun talenten zijn. Zonder dat ze beperkt worden door een te vroege beroepskeuze. Olaf benoemt dit met de volgende woorden: “Van beroep naar roeping”, hetgeen door zijn gasten beaamd wordt.
De Ondernemende Scholen werken vanuit de basis van de Waldorfpedagogiek. Deze gaat uit van het ondernemerschap van het kind en gaat diepgaand in op lichaam, ziel en geest, denken, voelen en willen. Leraren kunnen op een vrije manier kijken hoe ze dit hanteren. Het uitgangspunt is dat de lesstof aansluit bij de ontwikkeling van het kind en aan het kind wordt opgedrongen.
Bekijk het volledige interview
Voor meer informatie ga naar de websites van: