Interview met Hans van Tellingen

De afgelopen jaren hebben de lockdowns en andere coronamaatregelen winkeliers in de problemen gebracht en de consument naar de online winkels geleid. Nu zorgt de energiecrisis voor extra problemen. Is hiermee een trend ingezet, waarbij stenen winkels uit het straatbeeld gaan verdwijnen of is er toch een toekomst? Olaf Weller ging hierover in gesprek met Hans van Tellingen, sociaal geograaf en directeur van Strabo B.V. waar hij onderzoek doet naar consumentengedrag in winkelcentra en winkelgebieden. Hij is auteur van het boek ‘Waarom stenen winkels winnen’ en zijn volgende boek ‘Stenen winkels, terug van nooit weggeweest’ verschijnt in juni 2023. Lees de verfrissend positieve kijk van Hans op de toekomst van de stenen winkel.

Webwinkels

De omzetten van de online winkels dalen sinds het tweede kwartaal van 2022. Dat is nog nooit gebeurd. De thuiswinkelbranche heeft al lange tijd haar marktaandeel onjuist voorgesteld. Zo zeiden zij in 2013/2014 dat dit een aandeel van 30 á 40% was, maar in werkelijkheid was het slechts tussen de 3 en 4%. In 2018 was dit ongeveer 9%. Tijdens de lockdowns is het marktaandeel gestegen naar ongeveer 15%. Op dit moment is het fors aan het dalen.

Er is bijna geen webshop die een duurzame winst weet te creëren. De meesten lijden verlies en de omzet daalt. Alleen hele specialistische webshops weten winst te maken. Dit maakt deze branche minder interessant voor investeerders.

Ook online supermarkten is een branche waar geld bij moet. Daarom zie je ook dat ketens meer investeren in hun fysieke winkels, bijvoorbeeld door het uitbreiden van zelf-scankassa’s in plaats van te investeren in hun webshops.

Wat een webwinkel maximaal kan besparen op de huur van een winkel is ongeveer 10% en bij supermarkten is dit 3%. Echter de thuisbezorging en vaak een heleboel retourzendingen kost meer dan wat bespaard kan worden op de huur van een winkel. Bovendien had 56% van de klanten in 2021 klachten over de bezorging.

Stenen winkels

Mensen vinden het gewoon leuk om te winkelen. Mensen gaan graag weer de straat op om elkaar te ontmoeten. De retail hersteld zich gigantisch.

De ondernemer kent het product, houdt van het product, weet er alles van en vertelt de klant met liefde over zijn product. Als hij de klant goed behandelt, is de kans ook groot dat de klant het product koopt. Goede service en garantie is een minder grote logistieke uitdaging, de klant is tevreden en komt de volgende keer terug bij jou. Daarmee kun je een grotere omzet halen.

Ook een combinatie van stenen winkel en online shop kost geld. Voor wie dat toch wil, heeft het BOPIS-model (Buy Online Pick-up In Store) de voorkeur. Dat genereert meer inkomsten doordat mensen eenmaal in de winkel ook weer andere dingen zien en kopen.

Hans denkt dat de recessie die eraan komt, mee gaat vallen. Nu is sprake van een opgepompte economie door de lockdowns. Het geld dat erin is gestoken, was kunstmatig. Dus is het is heel gezond dat er nu een correctie komt en ook de rente weer gaat stijgen. Hij verwacht dat de economische groei ongeveer op 0% uit gaat komen en dat de energieprijzen fors gaan dalen.

Voor de stenen winkel en haar ondernemer, zijn ook weer mogelijkheden. Dit is de tijd om op zoek te gaan naar een huurpand. De leegstand is fors aan het dalen. Zelfs tijdens de lockdown is de leegstand gedaald. Als de leegstand verder daalt, is er minder aanbod. Nu is er nog wat keuze en onderhandelingsruimte.

Een sterk winkelgebied heeft zowel grote huurders (ketens) nodig, als kleine zelfstandige winkels. De kleine winkels vormen de sjeu van het winkelgebied. Daarmee onderscheidt het zich van andere winkelgebieden. De ideale verhouding is 25% grote ketens en 75% zelfstandige winkeliers. Deze laatsten bepalen de uniciteit van het winkelgebied.

Nederland heeft een totale oppervlakte aan winkels van ongeveer 31 miljoen vierkante meter. Sinds de jaren ’90 daalde het aantal winkels, maar werd de oppervlakte ervan groter. Dus waren er minder zelfstandige winkels. Sinds 2 jaar is er weer een groei te zien van het aantal kleine zelfstandige ondernemers,

Leegstand

De leegstand is op dit moment ongeveer 6,5%. Een gezonde leegstand is tussen de 3 en 5%. Hans verwacht niet dat dit veel meer gaat worden, zoals sommigen wel voorspellen. Mogelijk wordt het nog 7% maar veel hoger wordt het niet.

Er zijn wel sterke en minder sterke plekken. Sommige kleine of middelgrote steden, die in een gebied liggen met veel concurrentie, bevinden zich in de hoek waar mogelijk de klappen gaan vallen. Daar zal gesaneerd moeten worden.

De grote winkelgebieden hebben heel erg geleden onder de lockdowns. Men ging alleen nog om de hoek boodschappen doen. Maar ook hier treedt nu herstel op. Het totale aantal vierkante meters zal gestabiliseerd blijven of misschien zelfs licht groeien.

De klant

Opiniepeilingen 2021 onder de Nederlandse bevolking: de meeste mensen kochten alleen het broodnodige online of gaven soms zelfs aan wel te wachten tot de winkels weer open gingen. De echte wereld is er nog steeds, en die echte wereld maken wij zelf. Niemand kan die opleggen van bovenaf. Ook aankopen via Virtual Reality (Metaverse) gaat niet gebeuren.

Bekijk het hele interview hier.