Digitale autonomie op je smartphone: GrapheneOS, /e/OS en YourOS vergeleken

A Article post visual 1

Op 4 augustus organiseert Keuze Vrij Bij Mij het webpanel "Hoe vrij ben jij online?". Vier tech-experts gaan in gesprek over digitale autonomie. Drie van hen leveren smartphones zonder Big Tech-invloed, met alternatieve besturingssystemen: GrapheneOS (Wesley Feijth), /e/OS (Erik van der Horst) en YourOS (Robert-Jan Lamers). In dit artikel ontdek je in begrijpelijke taal wat deze systemen uniek maakt, hoe ze werken en welk type gebruiker erbij past.

Waarom alternatieve besturingssystemen?

Android en iOS sturen standaard allerlei gegevens door naar Google en Apple: je locatie, contacten, je appgebruik. Alternatieve besturingssystemen beloven een privacyvriendelijk alternatief. Ze halen Big Tech-componenten eruit en geven jou de controle terug. Zo gebruik je je telefoon op jouw voorwaarden.

GrapheneOS – maximale veiligheid en geen Google

GrapheneOS is een extreem beveiligde versie van Android, speciaal ontworpen om je digitale leven zo goed mogelijk te beschermen. Het draait alleen op recente Google Pixel-toestellen, die dan volledig worden 'ontgoogled'. Geen Gmail, geen Play Store, geen dataverzameling op de achtergrond. Alles is gebouwd met het oog op veiligheid: apps worden streng gescheiden, er zijn extra opties om apprechten in te perken, en beveiligingsupdates komen razendsnel.

Je kunt apps installeren via alternatieve winkels zoals F-Droid of Aurora Store. Zelfs Google-diensten zijn – als je ze echt nodig hebt – in een afgeschermde omgeving te gebruiken. GrapheneOS is geliefd bij journalisten, activisten en beveiligingsexperts, en wordt zelfs aanbevolen door Edward Snowden. Wel vraagt het wat technische handigheid en een bereidheid om te wennen aan een andere manier van smartphonegebruik.

/e/OS – gebruiksvriendelijke privacy-telefoon

/e/OS (spreek uit: "ee-oh-es") wil privacy bereikbaar maken voor iedereen, zonder in te leveren op gebruiksgemak. Het werkt als een gewone Android-telefoon, maar dan zonder Google op de achtergrond. Alle standaarddiensten – mail, agenda, cloudopslag – zijn vervangen door open-source alternatieven. Er is zelfs een eigen appwinkel met privacy-scores per app. Vrijwel alle bekende apps zijn te gebruiken, zoals WhatsApp, bankieren en Netflix.

Je kunt optioneel een Murena-account aanmaken voor extra diensten, of zelf kiezen voor andere privacyvriendelijke aanbieders. /e/OS bevat ook een ingebouwd systeem dat trackers blokkeert en je IP-adres kan verbergen. Alles is zo ontworpen dat ook niet-techneuten er direct mee aan de slag kunnen. Het systeem is vooral geschikt voor mensen die hun datastroom willen afsnijden van Google, maar wel een vertrouwde smartphone-ervaring willen behouden.

YourOS – digitale autonomie met de OwnPhone

YourOS draait op de OwnPhone van YourData Network, en zet vol in op eigenaarschap over je data en dus niet alleen op het afschermen van Big Tech. Het systeem is gebaseerd op Volla OS en werkt volledig zonder Google-diensten of verborgen datastromen. Je gegevens blijven lokaal óf worden – als je dat wilt – geïnstalleerd in jouw eigen cloudomgeving op het decentrale internet van ThreeFold via bijvoorbeeld Nextcloud. Zo ontsnap je aan de controle van Big Tech-clouds als Google Drive of iCloud, maar ook van cloudopslag bij ‘derden’ in het algemeen, hoe goed zij ook met privacy omgaan. Daarbij gebruikt YourData Network een eigen toestel gebouwd in samenwerking met Volla, zodat men zelfs op component niveau de controle heeft over de smartphone, in tegenstelling tot bestaande merken.

Apps installeren gaat eenvoudig via F-Droid en de Aurora Store, waarmee je toegang hebt tot vrijwel alle bekende apps, maar dan zonder Google-account. De bediening is anders: een slim tekstveld op je startscherm laat je snel bellen, berichten of zoeken, zonder door apps te hoeven klikken. De interface is ontworpen voor rust en focus, zonder overbodige prikkels. YourOS is voor wie écht zelf de regie wil over zijn digitale leven, en openstaat voor een nieuwe manier van denken over smartphones en data-eigendom. Ook geschikt voor organisaties die privacy serieus nemen.

Welke past bij jou?

  • GrapheneOS voor de privacy-purist. Superveilig, maar iets technischer.

Meer info vind je op: https://proprivacy.io/nl/

  • /e/OS: voor de gemiddelde gebruiker. Werkt vertrouwd, zonder Google.

Meer info vind je op: https://goodbyebigtech.nl/collections/bigtech-vrije-telefoon

  • YourOS: voor pioniers, maar vertrouwd gebruiksvriendelijk. Nieuwe manier van denken over telefoongebruik en data-eigenaarschap.

Meer info vind je op: https://yourdata.network/ownphone/

Nieuwsgierig geworden?

Kom dan naar het webpanel ‘Hoe vrij ben jij online?’ op 4 augustus. Stel je vragen aan de experts, hoor hun visie en ervaringen en ontdek hoe jij onder andere met je smartphone vrijer kunt worden. Schrijf je in via deze link.