AI gebruiken zonder dat Big Tech meeleest? Het kan.
Je gebruikt snel even een AI-assistent voor een lastige e-mail, een vakantieplanning of het uitwerken van een bedrijfsidee. Het is handig, razendsnel en voelt bijna magisch. Maar terwijl de antwoorden op je scherm verschijnen, knaagt er iets. Wat gebeurt er met de inhoud van je vragen? Met je persoonlijke info? En wie leest er mee?
Herkenbare gedachtes? Het is de paradox van moderne technologie: we omarmen het gemak, maar maken ons tegelijkertijd zorgen over wat we ervoor inleveren. Verlies je door het gebruik van AI ongemerkt de regie over jouw privacy? En zijn er manieren om AI te gebruiken op jouw voorwaarden?
Het onzichtbare contract: wat Big Tech met jouw data doet
Wanneer je populaire AI-diensten zoals ChatGPT, Gemini of Claude gebruikt, ga je (vaak zonder het te beseffen) een contract aan. Alles wat je invoert – vragen, teksten en gesprekken – wordt opgeslagen en kan worden gebruikt om de AI verder te trainen.
Bij veel platforms kun je databehoud deels uitschakelen, maar zelfs dan is het bij de grote AI-diensten niet altijd duidelijk of je privacy echt gewaarborgd is. ChatGPT beaamde dit eerder al in onze podcast.
Bij OpenAI, de maker van ChatGPT, staat privacy inmiddels extra onder druk. Door een rechtszaak in de VS tussen OpenAI en een groep mediabedrijven, waaronder The New York Times, is OpenAI nu verplicht om alle gespreksdata van gebruikers op te slaan — inclusief gesprekken die je eerder zelf hebt verwijderd.
OpenAI benadrukt dat het deze gerechtelijke uitspraak aanvecht. Het bedrijf noemt de maatregel een ernstige inbreuk op de privacy van gebruikers en waarschuwt dat het hiermee in de knel kan komen met wettelijke privacyregels zoals de AVG. Toch worden de gegevens voorlopig bewaard en opgeslagen, en is het nog niet duidelijk wie in de toekomst inzage krijgt.
Deze zaak laat zien hoe kwetsbaar je data is als je het toevertrouwt aan Big Tech-bedrijven. Gelukkig zijn privacyvriendelijke AI-diensten in opkomst.
De opkomst van ‘Private AI’ — 3 voorbeelden uit de praktijk
Een groeiende groep ontwikkelaars bouwt AI-diensten vanuit het principe: ‘Privacy by Design’. Hun doel is niet om zoveel mogelijk data te verzamelen, maar om jou de kracht van AI te geven zonder dat je de controle over je privacy verliest.
Om je een idee te geven, zijn hier drie voorbeelden van AI-tools die privacy een stuk serieuzer nemen dan de grote techbedrijven:
1. Brave Leo
Leo is de AI-assistent van de privacygerichte Brave-browser. Je kunt er direct in je browser mee chatten, webpagina’s laten samenvatten en teksten genereren. Gesprekken met de AI-modellen van Brave worden alleen lokaal in je browser opgeslagen en versleuteld, zodat Brave er zelf geen toegang toe heeft. Daarnaast wordt jouw data niet gebruikt voor het trainen van de AI-modellen van Brave.
Wees je er echter van bewust dat je binnen Brave de mogelijkheid hebt om te kiezen voor externe AI-modellen, waaronder Anthropic’s Claude, Mistral en Meta’s Llama. Kies je voor één van deze modellen, dan worden je gesprekken verwerkt en opgeslagen op externe servers en is je data kwetsbaar.
2. Venice.ai
Venice is een onafhankelijk AI-platform dat volledig is opgebouwd rond privacy en vrijheid van informatie. Net als bij Brave Leo wordt je gespreksgeschiedenis lokaal in je browser opgeslagen en versleuteld. Venice verwijdert je IP-adres voordat je vraag wordt verwerkt, zodat de verwerkende server je niet kan herleiden.
Het grote verschil tussen Venice en Brave Leo zit in de manier waarop je gesprekken worden verwerkt. Waar Brave je data verwerkt op hun eigen servers — en er dus vertrouwen nodig is in het platform zelf — laat Venice de verwerking uitvoeren door een open netwerk van anonieme computers. Daardoor is er minder risico dat één bedrijf of overheid volledige controle krijgt over je data. Tegelijk vraagt het wel vertrouwen dat de afzonderlijke computers jouw gesprekken tijdens de verwerking niet opslaan of kopiëren.
Een andere opvallende eigenschap van Venice is dat hun AI-modellen niet gecensureerd zijn: je kunt vragen stellen die bij veel andere AI-diensten worden geblokkeerd. Denk bijvoorbeeld aan medische, politieke of controversiële onderwerpen die bij reguliere modellen soms automatisch worden geweigerd.
3. Duck.ai
DuckDuckGo ken je misschien als privacyvriendelijke zoekmachine. Via hun dienst Duck.ai kun je nu ook AI-chatmodellen van populaire diensten (zoals GPT, Claude, Llama of Mistral) gebruiken, zonder zelf je gegevens met deze AI-bedrijven te delen. DuckDuckGo fungeert hierbij als anonieme tussenpersoon: voordat jouw vraag wordt doorgestuurd naar de AI-modellen, worden je IP-adres en andere persoonlijke gegevens volledig verwijderd. DuckDuckGo zelf bewaart je gesprekken niet.
De gesprekken worden vervolgens verwerkt door de AI-bedrijven achter deze modellen, zoals OpenAI of Anthropic. Zij hebben met DuckDuckGo afgesproken dat ze de data maximaal 30 dagen bewaren en niet gebruiken om hun modellen verder te trainen. Maar omdat de inhoud van je gesprekken wel bij deze Big Tech-bedrijven terechtkomt, en zij je privacy niet volledig kunnen waarborgen (zoals de recente rechtszaak tegen OpenAI laat zien), blijft er altijd een zekere mate van vertrouwen nodig.
Zet zelf de eerste stap naar AI op jouw voorwaarden
Zoals je ziet, hoef je niet te kiezen tussen de voordelen van AI en je privacy. Door bewust te kiezen voor AI-diensten die jouw autonomie respecteren, pak je de regie terug.
Ben je nieuwsgierig geworden en wil je meer leren over deze en andere (privacyvriendelijke) AI-diensten? Wil je ontdekken hoe AI je kan helpen bij alledaagse zaken en hoe je het zelfs zonder internetverbinding kunt gebruiken?
In het webinar ‘AI in je dagelijks leven: verlies je de regie of win je vrijheid?’ op donderdag 19 juni neemt Olaf Weller, oprichter van Keuze Vrij Bij Mij, je mee in zijn persoonlijke ervaringen. Hij laat op een nuchtere en toegankelijke manier zien hoe hij AI inzet om zijn leven makkelijker te maken, van communicatie tot administratie. Geen complexe theorie, maar praktische voorbeelden en ruimte om jouw eigen vragen te stellen.
Schrijf je in voor het webinar en ontdek hoe je AI kunt inzetten om meer vrijheid te creëren, zonder dat je privacy daarbij in het gedrang komt.